Hiçbir Şeyi Erteleme Hedefler Belirleme
Yaşam Tarzı

Etkili Hedef Belirleme İçin 5 Farklı Yöntem

Merhaba! Kendimize hedefler belirlemek, kişisel ve profesyonel gelişimimiz için attığımız ilk adımlardan biri. Hedef belirleme için kullanılan birçok farklı yöntem var ve aslında biz de bunları fark etmeden kendi içimizde uyguluyoruz. Örneğin; yapmak istediğimiz şeyleri listelemek, geleceğimiz hakkındaki vizyonumuzu görselleştirmek ya da tam tersi olmasını gerçekleşmesini istemediğimiz durumları düşünerek kendimize farklı hedefler belirleyebiliyoruz.

Bu yazıda denediğim ve hala aktif olarak kullandığım farklı yöntemlerden bahsedip, örneklerle açıklamaya çalışacağım. Öncesinde, eğer okumadıysanız önceki hafta yayımladığım: Ulaşılabilir Hedefler Belirleme ve Yeni Yıl Hedefleri adlı yazımı okumanızı öneririm. O yazıda, daha önce hedefler belirlerken yaptığım hatalardan aldığım dersleri paylaşıp, daha gerçekçi ve ulaşılabilir hedef belirleme ve bu hedeflere yönelik çalışırken nelere dikkat ettiğimden bahsettim. Bu yazıyı da onun bir devamı olarak düşünebiliriz.

Beni, hedeflerimi gözden geçirmeye ve yapmak istediğim şeyleri düzene sokmaya ne itti önce kısaca bundan bahsetmek istiyorum ki nasıl bir karmaşa hissetiğimi daha iyi anlatabileyim:

2019 yazında Erasmus stajımdan döndükten sonra, önemli bir karar vermem gerekiyordu. Üniversitede beslenme ve diyetetik okuyup diyetisyen olarak mezun olmuştum, Erasmus’ta Berlin’de bir startupta staj yapmış ve startup ortamını çok sevmiştim, son birkaç yıldır dijitale ve içeriğe olan ilgimi fark etmiştim ve artık görmezden gelemiyordum. Haliyle kafam çok karışıktı.

Boş defterleri değerlendirme ajanda ve hedefler defteri
En çok sevilen yazılarımdan biri: Boş Defterleri Değerlendirme (17 farklı defter fikri paylaşmıştım)

#1 | Aklındaki her şeyi bir deftere dök

Birkaç ay önce öğrendiğim ve anında ufkumu genişleten çok güzel bir sözü paylaşmak istiyorum sizinle:

your mind is for having ideas, not holding them

– David Allen

Anlamı: aklınız, fikir üretmek içindir, onları tutmak için değil. O kadar doğru bir söz ki.

Düşünmeye başlayınca: onu da yapayım, ah bu da var, ama bu da olabilir… Aklımız alıp başını gidiyor ve bir süre sonra karmaşada hissediyoruz. Eğer önünüzü berrak bir şekilde göremiyor ve hedeflerinizi tam olarak belirleyemiyorsanız, her şeyi aklınızda tutarken mantıklı karar vermeye çalışmak imkansız hale gelebiliyor.

Kafanızın karışık olduğu, önünüzü göremediğinizi hissettiğiniz ya da geleceğiniz hakkında endişeleriniz olduğu zamanlarda, bir kağıt kalem alıp yazın. Mümkünse büyük bir kağıt olsun. İsterseniz önce A4’te bir liste yapıp daha sonra A3’te mind map gibi bir şey hazırlayabilirsiniz. Yapmak istediğiniz, ulaşmak istediğiniz, sahip olmak istediğiniz, öğrenmek istediğiniz vs vs. her şey olabilir. Saçma gelen şeyleri de yazın. Belki düşünürken saçma görünen şey, başka bir hedefinizle beraber yapılabilir ya da diğerleri ile bütün oluşturabilir. Belki de saçma değildir 🙂

? Aklınızdaki her şeyi yazın.
? Önceliklerinizi belirleyin. Hangileri sizin için daha önemli ve hangileri daha acil?
? Bu hedeflere yönelik neler yapabileceğinizi yazın.
? Noktaları birleştirin.

(Bunları yaparken isterseniz Mind Map metodunu da deneyebilirsiniz. O an benim için kağıt kalem alıp, aklımdaki her şeyi yazmak planlanmış bir aktiviteden öte bir dürtü gibiydi o yüzden aklıma gelmemişti)

Örnek vermek gerekirse;
?‍? Benim için yurtdışında yüksek lisans yapmak önemli bir hedefti. Bunun için aksiyon almam gereken işler şunlardı: İngilizceni geliştir, IELTS veya TOEFL’a gir, internetten İngilizce beslenme ve egzersiz kitapları alıp kendini geliştir, internetten kurslar alarak kendini geliştir, para biriktir, master için burs fırsları araştır. Bunları yazdıktan sonra: İngilizce kelime pratiğine daha çok dikkat ettim, daha çok yazma pratiği yaptım, YÖK-DİL’e girdim, para biriktirdim, İngilizce beslenme kitapları aldım vb. Yapabildiğim, benim elimde olan şeyleri parça parça ele alıp hayata geçirdim. (Hepsini bir anda yapmadım tabii ki)

Kendimi geliştirmek istediğim, öğrenmek istediğim, yapmak istediğim her şeyi yazıp daha sonra bunlardan aksiyon alınabilecek eylemler planı çıkarıp kendime yol çizmiştim. Hala o deftere geri dönüp bakıp kendime hatırlatıyorum, benim için ilk yol haritası o sayfa olmuştu.

Burada küçük bir ek: Ben diyetisyenlik ve dijital pazarlama üzerine bir kariyer arasında gidip geldiğim için ben önce bir sayfayı ikiye bölüp bir tarafına diyetisyenlik diğer tarafına da dijitalde hedeflerimi yazıp sonra her biri için birer tane daha sayfa oluşturup ayrıntılandırmıştım. Bu aşama sizin hedeflerinize göre değişir. Henüz üniversiteden mezun değilseniz sizin tablonuz tamamen kariyer odaklı olmak zorunda da değil, kendi hedeflerinize uygun şekilde yapabilirsiniz.

Bir ek daha: Benim hazırladığım liste düz bir yazıydı. Yani değişik özel bir görselleştirme yapmadım. ?

Erasmus’tan döndükten birkaç ay sonra, bir yazı yazıp bu süreci daha ayrıntılı anlatmıştım, isteyenler buradan okuyabilir: Üniversite Sonrası Hayat Nasıl Gidiyor?

#2 | Vision Board Hazırla

Vision Board yani Vizyon Panosu oluşturma yöntemi aslında oldukça eski ama hala popüler olan bir yöntem. Yıllarca ben de çok heveslenip istediğim görselleri dergilerde gazetelerde bulamadığım ve bastırmaya da üşendiğim için bir türlü gerçekleştiremediğim bir şeydi.

Yukarıda bahsettiğim listeyi yazdıktan sonra yine de bir şeyler eksik gibiydi. Çünkü orada daha çok kariyer ve öğrenme hedeflerim vardı. Ama benim, kişisel olarak da ulaşmak istediğim, yapmak istediğim ya da hissetmek istediğim hedeflerim vardı. Bunlar için de biz vizyon panosu oluşturdum.

Geçtiğimiz haziran ayında, bununla ilgili ayrıntılı bir yazı yayımlamıştım: Vision Board Nasıl Yapılır? 5 Adımda Vizyon Panosu Hazırlama

Kendim için hazırladığım ilk vizyon panosunu yanılmıyorsam Kasım 2019’da hazırlamıştım. O panoda ağırlık çalışmak gibi spor salonuna gitmemi gerektiren ya da doğada daha fazla vakit geçirmek gibi dışarı çıkmamı gerektiren ve haliyle pandemi döneminde gerçekleştiremediğim hedefler vardı. O yüzden Mayıs 2020’de vizyon panomu tekrar güncellemiştim. (O yazının kapak fotoğrafında gördüğünüz de o zaman hazırladığım panoydu.)

Daha sonra Eylül 2020’de işe başlayınca, yeni bir vizyon panomu güncellemek istedim. Hem pandemiye uygun hem de üstünden bir sene geçtiği için değişen ‘ben‘i yansıtan bir vizyon panosu hazırladım ve onu bilgisayarımda masaüstü arka planı yaptım:

Canva Vizyon Panosu Hayal Panosu Örnekleri
Canva’dan hazırladığım Vizyon Panom

Seyahat etmek istediğiniz bir yer ya da taşınmak istediğiniz bir şehir fotoğrafı olabileceği gibi daha fazla meditasyon yapmak ya da esnekleşmek gibi hedeflere yönelik görseller de kullanabilirsiniz. İsterseniz kariyer hedefi ile çalışmak istediğiniz şirketin logosu isterseniz okumak istediğiniz üniversiteden kampüs fotoğrafı olsun, hem kısa vadede hem de uzun vadede hedeflerinizi görselleştirin. İçeriği tamamen size kalmış. Hedeflerinize göre değişir.

Ben, alıntılardan ilham almayı ve farklı düşünce yapısı görmeyi sevdiğim için alıntılar ekledim bol bol. Bir şeyi bilmekle, görüp okuyup idrak etmek gerçekten çok farklı oluyor.

Küçük bir not: Panoyu arada bir gözden geçirip gerekirse düzenlemenizi öneririm. Bir süre sonra göz alıştığı için bazı ayrıntılar gözden kaçabiliyor. Arada bir birkaç dakika ayırıp inceleyip kendime o ayrıntıları tekrar hatırlatmayı da seviyorum ben ?

#3 | Motivasyon Panosu Oluştur

Vizyon panosu ya da hedefler listesi ile beraber veya onlar yerine bir de motivasyon panosu yapabilirsiniz. Ben bunu aktif olarak yapmasam da Notion’ımda bunun için özel bir yer var. Sizinle önceki yazımda paylaştığım ‘Buradan Başla!‘ şablonunun altında bir Motivasyon Panosu var. (Bahsettiğim yazı: Ulaşılabilir Hedefler Belirlemek, şablonların linkleri yazının sonuna doğru) Notion’ın Web Clipper adlı Google Chrome eklentisini veya normal kopyala-yapıştır ile buraya görseller ekliyorum ben.

Notion Motivasyon Panosu Hazırlama Şablonu
Sizinle paylaştığım şablonda hazırladığım örnek Motivasyon Panosu. Şablon burada: Buradan Başla!

Bu tablolara Notion’da ‘Gallery View’ deniyor. İsterseniz etiketler oluşturup ona göre filtreleyebiliyorsunuz. Seyahat, yemek, üniversite, kıyafet, fotoğraf vb birçok kategori olabilir. İsterseniz her birine sadece fotoğraf, isim ve etiket de ekleyebilirsiniz. Benimki çok ayrıntılı değil, daha çok görseli öne çıkarmak istediğim için sadece ismi ve fotoğrafı var. Bazılarında görseli bulduğun yerin linkini de ekliyorum tekrar bakmak isteyebilirim diye. (Gallery View’da istediğiniz panoyu oluşturamazsanız, bana yazın: iletişim)

Daha basit daha az düşünme ve plan gerektiren bir şey istiyorsanız ya da sadece gördüğünüzde sizi heyecanlandırıp motive edecek ve size hedeflerinizi hatırlacak bir şey istiyorsanız bence Motivasyon Panosu sizin için ideal. Notion kullanıyorsanız ve benimki gibi genel bir dashboard dosyanız varsa, motivasyon panonuzu oraya eklemenizi öneririm. Bu sayede, sayfayı biraz aşağıya kaydırarak hemen ulaşabilirsiniz.

Küçük bir ek: benimkinde henüz çok bir şey yok, o yüzden bu başlıkta pek detay veremiyorum. İleride bir gün aktif olarak ve severek bu panoyu kullanırsam onun için ayrı yazı hazırlayacağım.

#4 | Anti-Vision Oluştur

Anti-vision ise vizyon panosunun tam tersi olarak düşünülebilir. Yani aslında yapıyor olmak istemediğiniz, hissediyor olmak istemediğiniz, bulunmak istemediğiniz yerin bir listesini yapın. Bu fiziksel şeylerden çok, genelde kişisel maddelerden oluşabilir.

Örneğin benim için anti-vision bunlar olabilir; sabahları geç kalkmak, arkadaşlarımla aramın açılması ve temasımı yitirmem, gün içinde fiziksel olarak aktif olmamam, hafta sonlarını sıkıcı ve enerjimi emen kötü aktivitelerle geçirmem, kendime gereken vakti ayırmayıp devrelerimi yakmam, sürekli meşgul hissedip verimli ve üretken işler ortaya koyamamam.

Bunların hepsi benim yapmak istemediğim, hissetmek istemediğim ya da hayatımda o konumda bulunmak istemediğim şeyler. Bu şekilde anti-vision oluşturmak bakmak mevcut durumuma farklı bir açıdan bakmamı sağlıyor. Bu sayede, gelecekle ilgili planlar yaparken daha iyi düşünebiliyorum. (Gelecek planı derken, bundan birkaç sene sonrasından bahsetmiyorum aslında. Yukarı yazdığım hedefler benim haftalık ve aylık reset rutinlerimde yer alıyor. Yani yarın sabah da bu geleceğe dahil)

Eğer ne yapmak istediğinizden tam emin değilseniz ve hedef belirlerken zorlanıyorsanız, anti-vision oluşturmak sizin için daha iyi bir yol olabilir. Önce olmak istemediğiniz şeyleri düşünüp, ardından bunlardan yola çıkarak hedefler de belirleyebilirsiniz.

Kitap Okuma Hedefleri kitap ve kahve bardağı

#5 | Hedef Belirleme Defteri Oluştur

Bu madde, benim gibi kağıt kalemden vazgeçemeyenlere gelsin 🙂 Notion kullanmayı ne kadar çok sevsem de, birçok durumda önce kağıda yazıp daha sonra Notion’a geçiriyorum. Hatta bazıları sadece defterde kalıyor.

Siz de benim gibi kağıt kalemin verdiği hissi seviyorsanız, hedeflerinizi belirlemek ve size hedeflerinizi hatırlatmak için bir hedefler defteri oluşturabilirsiniz.

Hedef Belirleme Defteri vs. Ajanda

Ben daha önce Notion, Asana vb. dijital proje yönetim platformlarını bilmediğim için normal defterde yazıyordum. Bu defterde genel olarak yapmak istediğim her şeyi yazıyordum. Yıllık hedefler, blogda yapmak istediğim şeyler ve yazmak istediğim yazılar, izlemek istediğim filmler diziler belgeseller vs. vs. Bunlar dışında
? Hedefler
? Fikirler
? Almak istediklerim
? Yapmak istediklerim
? Öğrenmek istediklerim
gibi listelerim vardı. Takibini de buradan yapıyordum. Hedeflerimi yazdığım sayfayı sık sık açıp kendime hatırlatıyordum.

Bu defterlerde, ben çok düzeni sağlayamadım. O zaman için bu düzensizlik çok rahatsız etmemişti, şimdi daha çok önem veriyorum. (Belki de o zaman düzensiz gelmemiştir ?)

Yine de, ben bunları yaparken birden fazla defter kullanıyordum.
? devamlı kullandığım, ajanda gibi olan, yapılacakları yazdığım defter (okul, ev, yurt, unutmamam gereken işler)
? kişisel hedeflerim için kullandığım defter (aynı zamanda blog defterimdi)
? bir de kariyer odaklı defter (beslenme, diyet, yüksek lisans, ingilizce vb)

Bu şekilde bölmek, benim için daha iyi olmuştu. Zaman zaman kişisel hedeflerim için kulandığım kırmızı defterimi alıp bir kahveciye gidip tekrar tekrar okumayı, hedeflerimi gözden geçirip değerlendirmeyi de çok seviyordum.


Aloe vera bitkisi nazar boncuğu
Hepimize nazar bonzuğu olsun bu fotoğraf ?

Son olarak birkaç not eklemek istiyorum;
? Hedef belirlerken, size kendinizi iyi hissettiren gerçekten heyecanlandıran ve mutlu eden hedefler belirlemeye çalışın. Bu hedefler, sizin kendinize koyduğunuz hedefler olsun. Ailenizin istediği ya da akrabalarınızın empoze ettiği ya da size kendinizi havalı ve büyük hissettiren ama aslında biraz düşünüp baktığınızda gerçekten istemediğinizi fark edeceğiniz hedefler belirlememeye çalışın. Bu hedefler, size kendinizi bir anlık iyi hissettirir evet ama ardından gelecek boşluk hissi de kaçınılmaz olabilir. Hedefinize fiziksel olarak ulaşmış olursunuz ama hiç de öyle hissetirmez.
? Çok fazla hedef belirlemeyin ve gerçekçi olmaya çalışın. Mesela bir ay içinde bir sürü yeni şey öğrenmeye çalışmak sizi oldukça zorlayacaktır. Kısa sürede motivasyonunuzun düşmesine, disiplininizi kaybetmenize ve uzun vadeli hedeflerinizden şaşmanıza neden olacaktır. Onun yerine daha gerçekçi hedefler belirlemeye çalışın.
? Kendinize şefkat gösterin. Özellikle şu geçirdiğimiz seneden sonra, hepimizin en çok ihtiyacı olan şey öz şefkat. Bu sene birçok insan hedeflerine ulaşamadı, istediği gibi seyahat edemedi, işinden oldu ya da yıllardır hayalini kurduğu üniversiteye ya da şehre gidemedi. Yalnız değiliz. Şu anda içinde bulunduğumuz durum hakkında hiçbir şey elimizden gelmiyor. (Evden mecbur olmadıkça çıkmamak, sosyal mesafeyi korumak ve maske takmak dışında) O yüzden, kendimize şefkat gösterin. Size en çok önem veren yine sizsiniz, en büyük destekçiniz yardımcınız da sizsiniz, hedeflerinize ulaşmak için çaba gösterecek olan da sizsiniz.

???

Önceki yazıyı tamamlamak için böyle bir yazı hazırlamak istedim. Umarım faydalı olmuştur. Yöntem ve araç seçmek size kalmış. İsterseniz sadece Notion’da yazın, isterseniz normal deftere yazın, isterseniz duvarınıza çeşitli görseller yapıştırarak yapın. Tamamen size kalmış, nasıl isterseniz, sizi nasıl mutlu ediyorsa ?

Gerçekten yapmak istediğim şeyleri bir yere yazıp, daha sonra haftalık, aylık ve çeyreklik planlarımı yaparken bu hedefleri gözden geçirmek, onları daha küçük parçalara bölerek hayata geçirmeye başlamak benim için 2020’de kazandığım en en en güzel şey oldu. Bu yüzden 2020’ye geri dönüp baktığımda, kişisel olarak negatif ve kötü bir yıl değil, kendimi daha iyi tanıdığım ve hedeflerime doğru yol aldığım için mutlu olduğum bir yıl görüyorum.

Hepinize mutlu ve güzel günler gösteren yeni bir yıl diliyorum. Sevgiler ✨


26 okuyucu bu yazıyı sevmiiiş!

2 Yorum

  • Birgül

    ” Önce olmak istemediğiniz şeyleri düşünüp, ardından bunlardan yola çıkarak hedefler de belirleyebilirsiniz. ” sürekli hedefleri ile boğuşan biri olarak bu cümleyi çok çok sevdim. anti-vision oluşturmak nasıl iyi bir fikir. teşekkürler, sevgiler <3

    • Şeyma Mektepli

      Merhaba Birgül, anti-vision benim de çok sevdiğim bir yöntem. İşin içinden çıkamadığım durumlarda, tersten düşünüyorum önce, hmm bunu istemiyorum o zaman aslında istediğim bu gibi mantık yürütüyorum kendi içimde 🙂 Sevgiler ?

Eklemek istediğiniz bir şeyler mi var? Bir yorum yazın!