Spor Diyetisyenliği Üzerine | Hande Seven Avuk ile Diyetisyen Sohbetleri
Diyetisyen Sohbetleri serisinde yeni konuğum; Uzman Diyetisyen Hande Seven Avuk! Son zamanlarda popüler bir konu olduğu için spor diyetisyenliği ile ilgili bir röportaj yapmayı çok istiyordum. Hande Hanımı bir süredir instagramda takip ediyordum ve aldığı eğitimleri ayrıntısıyla bilmiyordum. Websitesinde özgeçmişini okuyunca çok heyecanlandım ve hemen mail attım.
Merhaba Hande Hanım! Öncelikle röportaj teklifimi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederim. Bize kısaca kendinizden ve kariyerinizden bahseder misiniz?
Merhaba! 1987 yılında Yalova’da doğdum. Mesleki olarak hayalim sağlık sektöründe olmak olduğu için 2005 yılında Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nü isteyerek tercih ettim. 2010 yılında mezun olduktan sonra Acıbadem Sağlık Grubu’nda Diyetisyen ünvanıyla çalışmaya başladım. Açıkçası yeni bilgiler öğrenmeyi, danışanlarıma yardımcı olurken sağlıkları için elimden gelenin fazlasını yapmayı istediğim için okuma serüvenim hiçbir zaman bitmiyor. 2013 yılında Haliç Üniversitesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nde yüksek lisans eğitimimi tamamlayıp “Uzman Diyetisyen” ünvanı aldım. Daha sonrasında 2015 yılından beri de Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Beslenme ve Diyetetik Doktora eğitimine devam etmekteyim, şu anda tezimi bitirmek için çalışmalarım sürüyor.
İş hayatım süresince 2 yıl boyunca poliklinikte danışanların beslenme takiplerini yaptıktan sonra, mesleğimle ilgili kendimi daha da geliştirmek ve sporcu beslenmesine yönelebilmek için Acıbadem Fulya Hastanesi’ne geçiş yaptım. Burada hem yatan hastaların tedavisi hem de poliklinikte zayıflama, gebelik, bağırsak hastalıkları, diyabet gibi pek çok hastalığı dair danışanlarıma hizmet verdim. Kariyerimde spor diyetisyenliğine yönelmem için büyük şansım oldu. 11 yaşımda profesyonel basketbola başlamış ve aktif olarak uzun yıllar oynamıştım. Dolayısıyla, sporcu sağlığı ve beslenmesi her zaman çok ilgimi çekmişti. Acıbadem Fulya’da çalışırken milli ve amatör pek çok sporcuyla çalışmaya başladım. Sporcu beslenmesi konusunda daha donanımlı olabilmek için Amerika’da International Sports Science Association tarafından 1,5 yıl süren bir eğitimi tamamlayarak Sporcu Beslenmesi Uzmanı sertifikası almaya hak kazandım. Aynı zamanda Türkiye Futbol Federasyonu tarafından verilen eğitimleri de tamamlayarak Futbol Beslenme Uzmanı oldum. Bir yandan kendimi geliştirmek için eğitimlerimi takip ederken, bir yandan da Hacettepe’den değerli hocam Prof. Dr. Meral Aksoy’un davetiyle 2014 yılında Bahçeşehir Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nde Sporcu Beslenmesi dersi vermeye başladım. Halen daha Bahçeşehir, Bezmialem ve Sağlık Bilimleri Üniversitelerinde sporcu beslenmesi, besin takviyeleri ve ergojenik destekler derslerini öğretim görevlisi olarak vermekteyim. Mesleğinde duayen olan pek çok hocamın davetiyle sporcu beslenmesi hakkında çeşitli kongrelerde konuşmalar yaptım, genç meslektaşlarımın davetleriyle okullarda onlara yardımcı olabilmek için bildiklerimi aktardım.
2016 yılı itibariyle kariyerime farklı bir yön vererek Nutrist markasıyla kendi danışmanlık merkezimi kurdum. Burada ağırlıklı olarak sporcu beslenmesi, kilo kontrolü, gebelik ve tüp bebek tedavilerinde beslenme, bağırsak hastalıkları gibi konularda danışanlarımı takip ediyorum. Aynı zamanda, Nutrist ekibinde benimle beraber çok sevdiğim, keyifle çalıştığım 2 diyetisyen arkadaşım daha bulunmakta. Beslenme konusunda kafaların çok karışık olduğu şu dönemde, bilimsel, insanları strese sokmadan keyifle benimseyebilecekleri, farkındalık yükseltici pek çok proje için çok çalışıyoruz. Ekibimizin yanı sıra dönem dönem değişen stajyerlerimizle de keyifli paylaşımlar yapıyoruz. Çalışmalarımıza ilave olarak İstanbul’da pek çok önemli kuruma Kurumsal Sağlık Programları hazırlayıp, sağlıklı bir hayatı elimizden geldiğince bireylere aşılamaya çalışıyoruz.
Biraz uzunca anlatmış olabilirim ama bilginin sürekli değiştiği bu dönemde doğru bilgiyi yaymak için genel olarak çok çalıştığımızı söyleyebilirim.
Diyetetik okumaya nasıl karar verdiniz? Sizi bu bölüme yönlendiren kim/ne oldu?
Benden 2.5 yaş büyük bir ablam var. Dolayısıyla üniversite tercih dönemleri uzunca bir süre ailemizin en önemli gündemini oluşturduğu için diyetisyenlik diye bir mesleğin varlığından haberdar idim (2005’ten önceleri bu kadar bilinmiyordu) Sağlık konusunda beslenmenin önemli olması, keyifle yapılabilecek bir iş olarak düşündürdü. Tercih döneminde danıştığım bir diyetisyen meslektaşım da bana kendi olumlu deneyimlerini aktardığı için gönül rahatlığı ile tercihimi yapmış ve sonuçtan memnun olmuştum.
Diyetetik okurken, mezun olduğunuz dönemde ya da iş hayatında sizi en çok zorlayan ne oldu?
Hacettepe’de okurken beni en zorlayan konu bitmek bilmeyen vize, quiz, sözlü, sunum, final, proje gibi ödevlerdi . Oğlak burcu olduğum için de sanırım biraz mükemmelliyetçi, sorumluluk sahibi bir yapım var. Yapılacak işleri boş veremiyorum bir türlü… Okulda 2 vize 1 final olunca, sürekli bir çalışma temposunda olmak mezuniyete kadar epey bir yormuştu. Mezuniyet sonrasında iş bulma konusunda şanslıydım, ilk iş görüşmemde işe kabul edildim ve hayat bana güzel kapılar açtı diyebilirim. İş hayatında çok süper insanlarla çalıştım. Doktorlar, yöneticilerim, birlikte çalıştığım diyetisyenler, mutfak ekibi her zaman bende güzel hatıralar bırakmıştır. Danışanlarımla birlikte olmaktan ise son derece mutluyum. Bir diyetisyen olarak, çok zor olan bir işi yapıyoruz. İnsanların hayatlarında en keyif verici unsur olan yemelerine içmelerine müdahale ediyoruz. İşin psikolojik boyutu bir hayli yoğun ve karışık. Dolayısıyla danışanlarımla bazen stresli, sıkıntılı ama çoğu zamanda hayatlarında ufak bile olsa olumlu katkı sağladığımı bilmek, güzel değişimler görmek beni hep motive etmiştir. Uzun yıllardır takip ettiğim ailem gibi olan, düğününü, doğumunu, çocuğunun büyümesini gördüğüm, sporcularda madalyalarını, performanslarını hayranlıkla izlediğim pek çok an’a şahit oldum. Ufak bir katkım bile olsa ne mutlu bana.
Mesleğiniz ya da bölüm hakkında en çok sevdiğiniz şey ne?
Sürekli öğrenmek, keşfetmek, öğretmek ve güzel sonuçlarını görmek diyebilirim.
Son zamanlarda fitness ve sağlıklı beslenme moda olduğu için birçok diyetetik öğrencisi sporcu beslenmesine yöneliyor. En çok talep gören branşlardan biri sporcu şu anda. Sizce sporcu diyetisyenliğinin zorlukları/ avantajları neler? Sporcu diyetisyenliği düşünenlere neler önerirsiniz?
Evet şu sıralar gerçekten yoğun talep ve ilgi ile öğrencilerin yönelmek istediği bir alan olduğunu söyleyebilirim. En önemli zorluğu, futbol dışındaki farklı branşların amatör olarak kabul edilmesinden dolayı gerektiği ilgi ve disiplinli bir ekip çalışmasının yapılamaması. Bu anlamda, takımlar veya bireysel sporculardan (olimpik bir sporcu olsa bile) diyetisyeni hayatlarında hiç görmediklerini, beslenme konusunda kendi çabalarıyla bir şeyler yapmaya çalıştıklarını sıklıkla duyuyorum. Kendi maddi imkanları ölçüsünde spor diyetisyenine çoğunlukla başvuruyorlar. Bir yandan bu zorluklar varken bir yandan da federasyonlar ve il spor müdürlüklerine yavaş yavaş diyetisyen istihdamı da başladı. Bu durum beni gerçekten mutlu ediyor. Spor diyetisyenliği, çoğu beslenme ve diyetetik öğrencisine sanırım kolay ve eğlenceli bir çalışma alanı geliyor. Bence durum bunun tam tersi. Örneğin, takımınız ya da takip ettiğiniz sporcuda performans artışını görmek, madalya aldığını görmek gibi durumlar kesinlikle işin en eğlenceli, keyifli olduğu noktalar. Ancak, bir spor diyetisyeni kendini çok çok iyi eğitmelidir. Öncelikle, temel beslenme bilgisi, hastalıklarda diyet tedavisi, farklı kültürlerin beslenme durumunu inceleyen beslenme antropolojisi, beslenme durumunun değerlendirilmesi, antrenman bilgisi, fizyoloji ve genel kültür anlamında spor bilgisinin çok iyi olması gerekir. Diyeceğim o ki, spor diyetisyeni normal mesleki uygulamaların üzerine çok fazla bilgi koymalı. Sporcular öncelikle her birimiz gibi hastalanabilir, özel metabolik koşullara sahip olabilir, yaban sporcu ile çalışılabilir ya da farklı ülkelerde performans gösterebilir… Tüm bunları iyi değerlendirmek gerekir. Ayrıca, takımla çalışıyorsak menü planlama, hijyen, satın alma vb. kurum beslenmesi konularına da hakim olmak gerekir. Bilgi donanımı yüksek diyetisyenler, sporcu beslenmesi konusunda yetişmelidir. Sanırım en büyük önerim, çok çalışmak.
Sporcu diyetisyenliği tabii ki fitness’la sınırlı değil ya da spor salonları ile sınırlı değil. Sizce hangi alanlarda çalışılabilirler? Neler yapabilirler?
(Bu soruyu yukarıda verdiğim cevapla birlikte düşünürsek pek fitness’tan bahsetmedim, daha çok spor branşları için sporcu beslenmesi ve spor diyetisyenliğinden bahsettim)
Spor diyetisyenleri, spor klüpleri başta olmak üzere spor salonları, federasyonlar, spor il müdürlükleri gibi kurumlarda çalışabilirler.
Bölümümüzde branşlaşma gittikçe yaygınlaşıyor. Artık çoğu kişi yüksek lisans yapmaya yöneliyor. Ülkemizde eksik olduğunu düşündüğünüz ve öğrencilerin bu alana yönelmesini tavsiye ettiğiniz bir uzmanlık alanı var mı? Sizce hangi alanların önü açık?
Meslekte uzmanlaşmak gerçekten önemli bir konu. Artık danışanlar en iyi tedaviyi öğrenebilmek için konusunda uzmanlaşmış diyetisyenleri araştırıyor ve beslenme süreçlerini takip ediyorlar. Ben her doktorun bir diyetisyenle birebir çalışması gerektiğine inanan birisiyim. Bu nedenle uzmanlaşmak için o kadar çok alan var ki… Sporcu beslenmesi, çocuk hastalıkları tedavisi, gastroenteroloji, kardiyoloji, onkoloji, geriatri, yeme bozuklukları, nütrisyon gibi alanların önlerinin açık olduğunu düşünüyorum.
Bölümün eğitimi hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce bölümün ne gibi avantajları ve dezavantajları var?
Hacettepe mezunu bir diyetisyen olarak mesleğin duayen hocalarıyla birlikte eğitim almaktan dolayı mutluyum. Açıkçası benim mezun olduğum 2010 yılında Türkiye’de yalnızca 3 üniversite mezun verirken, şuadan yanılmıyorsam 82 üniversitede beslenme ve diyetetik bölümü var. Dolayısıyla şuan için yetişmiş akademisyen sayımız bu üniversitelerin öğretim görevlisi kadrolarını doldurmak için çok yetersiz. Diyetisyen görmeden mezun olan genç diyetisyenlerimiz var ne yazık ki! Aynı şekilde, üniversiteler arası eğitim programlarının da birbirleriyle uyuşmayan yönleri olabiliyor. Bu konuda Türkiye Diyetisyenler Derneği ve üniversitelerin eğitimin standartlaşması için güzel çalışmaları olduğunu da biliyorum. İnşallah en yakın sürede sonuçlanır. Bunun dışında çoğu öğrenci için staj imkanları sınırlı olabiliyor. Hem ders verdiğim üniversitelerden hem de günlük olarak aldığım sayısız staj başvurularından dolayı bu sorunların farkındayım.
Beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerine tavsiyeleriniz neler? Bana kendilerini geliştirebilmek için okuyabilecekleri kitaplar soranlar oluyor. Diyetetik öğrencileri için kitap tavsiyeniz var mı? Kendilerini geliştirmek için neler yapabilirler?
En büyük tavsiyem sürekli okumak kesinlikle. İlgi alanlarını keşfettikleri zaman o konunun tüm ayrıntılarını araştırmalılar. Digital dünyada her türlü bilimsel literatüre ulaşılabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü, EFSA, IOM, CDC, Uluslararası derneklerin web siteleri, PUBMED, Google Akademik, Google Kitaplar gibi pek çok yerde ilgilendikleri konulara ilişkin güncel bilgilere ulaşabilirler. Mesleki olarak, bu bilgileri takip edebilmek için de iyi derecede İngilizce bilgisine ihtiyaçları bulunmaktadır. İngilizce eğitimini mutlaka tamamlamalılar. Ayrıca, ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum, panel gibi etkinlikleri de takip ederek farklı uzmanların görüşlerini, bilgi paylaşımlarını takip etmelidir.
Vakit ayırıp bize deneyimlerinizi aktardığınız için çok teşekkür ederim! Son olarak eklemek istediğiniz bir şeyler var mı?
Ben teşekkür ederim, keyifli bir röportaj oldu. Başarılarının devamını dilerim. Sevgiler 🙂
Spor diyetisyenliği üzerine uzmanlaşmak isteyenlere fikir verebilecek tavsiyelerle dolu çok güzel bir yazı oldu. Umarım faydalı olmuştur!
Hande Hanımın websitesinde beslenme üzerine çok güzel yazılar var. Beslenme ile ilgili daha ayrıntılı okuma yapmak isteyenler için, makaleleri burada; http://www.handeseven.com/Anasayfa
Hande Hanımın kariyeri ve aldığı eğitimler ile ilgili kapsamlı yazısı; http://www.handeseven.com/Hakkimda
Sporcu beslenmesi üzerine danışmanlık almak için; http://www.handeseven.com/Calisma-Yontemi-Sporcu-Beslenmesi-Danismanligi-16
Kendisine ulaşmak isteyenler için iletişim sayfası; http://www.handeseven.com/Iletisim
Beslenme Danışmanlığı Merkezi Nutrist‘in websitesi; http://nutrist.com.tr
Instagram adresi: @diyetisyenhandeseven ve @nutrist_diet
Daha önce yazdığım Diyetisyen Sohbetleri röportajlarımı okumak isterseniz; Didem Kanca Üstay ile Diyetisyen Sohbetleri ve Olcay Barış ile Diyetisyen Sohbetleri
6 okuyucu bu yazıyı sevmiiiş!